W drugiej części naszego cyklu odpowiadamy na pojawiające się najczęściej wątpliwości dotyczące badań lekarskich pracowników.

Czy pracodawca może uznać orzeczenie o zdolności do pracy (na podstawie wyniku badań okresowych) przedstawione z innego zakładu pracy swojego pracownika przy równoległym zatrudnieniu? (takie same warunki pracy).

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują zwolnienia pracodawcy z obowiązku skierowania pracownika na badania okresowe medycyny pracy nawet, jeśli pracownik przedstawi ważne orzeczenie lekarskie o zdolności do pracy wystawione na skutek skierowania na badania przez innego pracodawcę.

Pracownicy podlegają profilaktycznym badaniom lekarskim medycyny pracy – badaniom wstępnym, okresowym i kontrolnym. Jedynie w przypadku badań wstępnych ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia pracodawcy z obowiązku wykonania tych badań, jeśli spełnione są następujące warunki:

• przyjęcie do pracy u nowego pracodawcy następuje w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy,
• pracownik przedstawi nowemu pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie,
• nowy pracodawca stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy,
• pracownik nie jest przyjmowany do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Takiego wyjątku przepisy nie przewidują w przypadku badań okresowych, więc w razie równoległego pozostawania w kilku stosunkach pracy, pracownik w ramach każdego z nich podlega obowiązkowi wykonania badań okresowych.

Czy konieczne jest wykonanie badań lekarskich w związku ze zmianą stanowiska pracy w jednym zakładzie pracy przy zachowaniu takich samych zagrożeń w skierowaniu na badania?

Jeżeli zmiana stanowiska pracy nie powoduje zmiany zagrożeń przy wykonywaniu pracy (tj. czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych) albo wielkości narażania, nie ma potrzeby wykonywania badań wstępnych.

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

• pracownicy młodociani – przy każdej zmianie stanowiska;
• pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Jeśli zatem pracownik przenoszony jest ze stanowiska, na którym nie było czynników szkodliwych lub uciążliwych na nowe stanowisko, na którym występują albo dochodzi do zmiany tych czynników, wykonanie badań jest konieczne. Jeśli czynniki się nie zmieniają, a zmienia się jedynie zakres zadań do wykonania w nowej pracy, badania nie muszą być wykonywane.

Jak sprawdzić ile trwały badania lekarskie pracownika okresowe/kontrolne?

Pracownik jest zwolniony z obowiązku wykonywania pracy tylko na czas wykonywania badań i przejazdów z nimi związanych i za ten czas zachowuje prawo do wynagrodzenia. To znaczy, że po wykonaniu badań, jeśli jeszcze trwa jego „dniówka”, powinien stawić się do pracy i przepracować czas pozostały do jej zakończenia. W teorii oświadczenie pracownika wystarczy do określenia, ile trwały badania. W praktyce, pracodawcy mają wątpliwości, czy pracownicy nie nadużywają zwolnienia. W sytuacji uzasadnionych wątpliwości, nie będzie nadużyciem ze strony pracodawcy potwierdzenie w przychodni medycyny pracy ile trwały badania.

Karolina Kołakowska, adwokat w Kancelarii Brzezińska Narolski Adwokaci w Łodzi, ekspert z zakresu indywidualnego i zbiorowego prawa pracy oraz ochrony danych osobowych, trener i szkoleniowiec.